در عصر حاضرگونه شناسی یا نوع شناسی یکی از لوازم پژوهش خصوصاً در مطالعات مرتبط با علوم انسانی است که به عنوان چارچوب و راهنمای محقق محسوب میشود و بر اساس قواعد آن، پدیدهها جهت درک و شناخت بهتر، بر اساس الگویی منطقی تقسیم بندی میشوند. یکی از شاخههای مطالعاتی در حوزه پژوهشهای قرآنی که گونهبندی در آن اهمیت دارد، شبهات و انکاریهها پیرامون قرآن است. با وجود تلاشهای مؤثری که در زمینه شبههپژوهی قرآنی صورت گرفته است به علت تمرکز غالب مؤلفان بر پاسخگویی، ارائه یک گونهبندی جامع از شبهات در حاشیه قرار گرفته است. با توجه به این که تقسیم بندی علمی شبهات یکی از لوازم شبهه پژوهی بوده و پیشنیازی برای پاسخدهی روشمند به شبهات محسوب میشود ضروری است قبل از ارائه هر گونه و دفاع و ردیه بدان پرداخته شود. این مقاله در یک بررسی توصیفی-تحلیلی با مطالعه برخی از گونهبندیهای ارائه شده در آثار شبههپژوهی قرآنی و در نظر گرفتن الگوی شبهات معارضان علیه قرآن، خصوصاً مستشرقان و مسیحیان تبشیری به ارائه یک طرحواره شامل شش نوع کلی شبهات مصادر، شبهات وحیانیت، شبهات استناد به قرآن، شبهات فهم قرآن، شبهات متن و شبهات مربوط به آورندگان وحی اقدام نموده است و به تناسب زیرگونهها و مصادیق هر یک نیز بر اساس قواعد گونهبندی، گزینش و ارائه نموده است. مبنای کلامی در این نوشتار دفاع از قرآن به عنوان کتابی وحیانی و خطا ناپذیر و مبنای علمی، عنصر شباهت در شبهات بوده و تقسیم بندی براساس الگوی هرمی صورت گرفته است. نقطه قوت این طرحواره آن است که شبهات پراکنده را با قرار دادن در دستههای همگون به صورت گونههای اصلی و فرعی جمع نموده که خود کمک شایانی به دفع توهم کثرت شبهه خواهد بود.
Tabibi A, Hassan Bagi A, Dastranj F, Vatankhah V. Typology of Doubts in Quranic Studies and Explanation of a Doubt Research Scheme. 3 2021; 15 (29) :199-235 URL: http://pnmag.ir/article-1-1281-fa.html
طبیبی علیرضا، حسن بگی علی، دسترنج فاطمه، وطن خواه وحید. گونهشناسی شبهات در مطالعات قرآنی و تبیین طرحوارۀ شبهه پژوهی. پژوهشنامه قرآن و حدیث. 1400; 15 (29) :199-235