عدالت صحابه یکی از اعتقادات غالب اهلتسنن است که شماری از مفسرانِ ایشان برای اثبات آن به تعدادی از آیات قرآن کریم استناد کردهاند. یکی از این آیات آیۀ ۱۰۰ سورۀ توبه است که سبقتگیرندگان از مهاجرین و انصار را مشمول رضای الهی معرفی میکند. فخررازی از مفسران بزرگ اهلتسنن در تفسیر این آیه بحث عدالت صحابه و از آن جمله ابوبکر را پیش کشیده است. در پژوهش حاضر، این دیدگاه با ارجاع به تاریخ صدر اسلام مورد بررسی و نقد قرار میگیرد. در اینباره به چنین وقایعی استشهاد شده است: ابلاغ آیات ابتدایی سورۀ برائت، تخلف از سپاه اسامه و ایراد خطبۀ شقشقیه توسط امام علی%، و بالاخره سخنان شخص ابوبکر. اما موضوع اتکای مفسران اهلتسنن، بهویژه فخررازی، بر آیۀ یادشده برای اثبات عدالت صحابه بررسی و نقد میشود. در اینباره به چنین دلایلی استناد شده است: اصطلاح متشرعه بودن «صحابی»، عدمشمول آیه دربارۀ همۀ صحابه، اختلاف علمای اهلتسنن در مقصود آیه از سابقین اولیه و تابعین و نیز در برداشت عدالت صحابه از آیه، و بالاخره سوءبرداشت از مفهوم سابقین و مخالفت این برداشت با آیات قرآن و سیرۀ نبوی و سیاق آیات و مسلمات تاریخی.
Sadat Mirfakhrai T, Arabi G H. Examining Fakhr Rāzi's View on the Justice of the Companions. 3 2022; 15 (30) :43-67 URL: http://pnmag.ir/article-1-1440-fa.html
سادات میرفخرائی طاهره، اعرابی غلامحسین. بررسی دیدگاه فخررازی در عدالت صحابه. پژوهشنامه قرآن و حدیث. 1401; 15 (30) :43-67