انگارهی اختیاریبودن ظهور امام مهدی (عج)، از دیرباز طرفدارانی داشته و در دوران معاصر بیشتر مورد توجه واقع شده است. به موجب این انگاره، ظهور امام دوازدهم آنگاه محقق میشود که مردم بخواهند و اراده کنند. در این راستا به مستندات روایی و قرآنی مختلفی اتکاء شده است. یکی از مستنداتی که در پژوهشهای اخیر در راستای تقویت انگاره، بیشتر مورد استناد واقع شده است، حدیثی است که حاکی از استغاثهی قوم بنیاسرائیل در تخفیف عذاب این قوم نسبت به ظلم فرعون است. از آنجا که در مضمون این حدیثآمده، بهموجب استغاثه قوم بنیاسرائیل از سوی خداوند در غیبت حضرت موسی (ع) تخفیف داده شد، از این تشابه به عنوان نسخهای برای پیشانداختن ظهور امام مهدی (عج) استقاده شده است. این مقاله در صدد نقد بیرونی حدیث از طریق اعتبارسنجی سندی و نقد درونی آن به روش تحلیل محتوا با استفاده از منابع کتابخانهای برآمده است تا تبیین نماید که این حدیث تا چه اندازه توانایی و قابلیت استناد جهت تأیید مدعا را دارد. نتیجه بحث حاکی است که حدیث استغاثه به لحاظ سندی با ضعف راویان و عدم اتصال سندی مواجه است و در دلالت محتوایی آن بر انگاره اختیاریبودن ظهور، با اشکالات متعددی در ارزیابی متنی، کلامی- عقلی، تحلیل ساختاری، واژگانی و زمینهای روبروست. در نتیجه این انگاره با اتکاء به حدیث استغاثه قابل پشتیبانی نیست و لازم است با توسل به دلایل دیگر تقویت شود.
Sameni A, Moradi F, Ahmadi M. A Critical Examination of the Authenticity and Content Analysis of the Hadith of “The Supplication of the Israelites” in Relation to the Concept of the Voluntary Nature of the Reappearance of Imam Mahdi (as). 3 2025; 19 (37) :133-156 URL: http://pnmag.ir/article-1-2204-fa.html
ثامنی علی، مرادی فهیمه، احمدی مهدی. بررسی اعتبار سندی و تحلیل محتوایی حدیث «استغاثهی بنیاسرائیل» در دلالت انگارهی اختیاریبودن ظهور امام مهدی (عج). پژوهشنامه قرآن و حدیث. 1404; 19 (37) :133-156