سورههای قرآن به مثابۀ واحدی پیوسته، دارای ساختاری منسجم و منظم هستند و هریک از آنها، از موضوعات و مضامین متنوعی تشکیل شدهاند که بر خلاف ظاهر پراکندۀ موضوعات، بیربط نیستند بلکه به عنوان اجزاء ساختاری، برای تأمین هدف و موضوع محوری سوره، ضروری و متناسب بوده و خواننده را در مجموع، یک گام به درک کاملتر موضوع اصلی سوره نزدیکتر میکنند. یکی از گامهای اساسی برای رسیدن به ساختار سوره، تقسیم آن به اجزاء و بخشهای معنایی و موضوعی است. بر خلاف روشهای مفسران و قرآن پژوهانی که با استفاده از شواهد معنوی، سوره را به اجزاء و بخشهایی تقسیم کردهاند، پژوهش حاضر در پی آن است که با استفاده از شواهد و نشانههای لفظی به تقسیمبندی موضوعات و مضامین سورهها بپردازد. در این راستا با مطالعه چند سوره، برخی شواهد و نشانههای لفظی شامل قَسَم، خطابات خداوند به پیامبر اکرم$ و سایران و تکلم خداوند و غیره، احصاء شده و قواعدی استخراج گردیده و با استفاده از آنها سورۀ حجرات بخشبندی شده، سپس با استفاده از محتوای بخشهای قریبالمضمون فصلبندی صورت گرفته و در نهایت با استفاده از محتوای فصول، موضوع محوری سوره استخراج شده است. با بهکارگیری قواعد این روش، در اکثر موارد، تقسیمبندی موضوعی سوره بدون توجه به محتوای آیات امکانپذیر است.
Teimoori M, Aram M R, Razavi S M. Verbal Signs’ Role in the Thematic Division of the Quranic Surahs, Case Study: Surah Ḥujurāt. 3 2023; 16 (32) :33-55 URL: http://pnmag.ir/article-1-1743-fa.html
تیموری محمد، آرام محمدرضا، رضوی سیدمحمد. نقش نشانه های لفظی در بخش بندی موضوعی سورههای قرآن کریم؛ مطالعه موردی سورۀ حجرات. پژوهشنامه قرآن و حدیث. 1402; 16 (32) :33-55