یکی از مهمترین پایههای فهم صحیح قرآن کریم، تحلیل نحوی آیات و شناخت صحیح ساختارهای بهکاررفته در آنها است؛ امری که خود را در ارائۀ ترجمهای قابل فهم و صحیح از این کتاب آسمانی نمایان میسازد. از جمله ساختارهای چالش برانگیز بهکاررفته در قرآن کریم، ساختار تعلیل منفیِ به ظاهر مثبت متشکل از «أن+فعل مضارع» است. نحویان بصره و کوفه در تحلیل این ساختار به ترتیب در تقدیر گرفتن مفعولله مقدّر به شکل «کراههَ/ مخافهَ ...» یا در تقدیر گرفتن «لا»ی نافیه را پیشنهاد دادهاند. پژوهش حاضر پس از احصای تمامی شواهد قرآنی این ساختار به عملکرد 30 ترجمه از قرآن به زبان فارسی پرداخته است و در اثنای بحث خود 6 آیۀ پرچالش را به تفصیل مورد تحلیل قرار داده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که بیشترین عملکرد کوفی در میان مترجمان سیگانه متعلق به حدادعادل با 22 مورد از 30 مورد (73.33 درصد)، بیشترین عملکرد بصری متعلق به دهلوی با 11 مورد از 30 مورد (36.67 درصد)، بیشترین عملکرد نادرست متعلق به ترجمه تفسیر طبری با 16 مورد از 30 مورد (53.33 درصد) و کمترین عملکرد نادرست متعلق به انصاریان و یزدی با 1 غلط (3/3 درصد) است. همچنین بیشترین عملکرد بر مبنای وجهی غیر از وجه نحوی کوفی و بصری از آن فیضالإسلام با 11 مورد از 30 مورد (36.67 درصد) است. عدم وجود عملکردی نظاممند در میان مترجمان نشان میدهد که عملکرد ایشان بیش از اینکه مبتنی بر آرای بصری یا کوفی باشد،به مناسبت سیاق و ظهور عرفی آیه در نزد ایشان وابسته است.
Bilkar M S, Shirazi Farashah M. A Critical Analysis of the Translation of the Negative Causality Structure "ʾan + Present Verb" in the Holy Qur'an
(Case Study: 30 Persian Translations of the Qur'an). 3 2025; 18 (35) :161-197 URL: http://pnmag.ir/article-1-2070-fa.html
بیلکار محمدسعید، شیرازی فراشاه مهدیار. تحلیل انتقادی ترجمه ساختار تعلیل منفی «أن + فعل مضارع» در قرآن کریم
(بررسی موردی: ۳۰ ترجمه فارسی قرآن کریم). پژوهشنامه قرآن و حدیث. 1403; 18 (35) :161-197