حضور پُررنگ انواع مختلفی از تعابیر و اشارهها به «ملکوت» در قرآن کریم، نشاندهندۀ اهمیت توجه کردنِ انسانها به این عوالم و خصوصیات آنهاست؛ همچنین اشاره به احدیّت، عرش و کرسی، امالکتاب و کتاب مبین، خزائن و لوح محفوظ، محو و اثبات و قدَر، مشیّت و قضاء و غیره با ذکر صفات مختلف، نشان از تفاوت آنها و کارکردهای آنها دارد؛ در این مقاله تلاش شده است تا براساس تفسیر آیات مرتبط با این موارد و مبتنی بر تفسیر المیزان، پس از تجمیع و تحلیل هر کدام از تعابیر بهکار رفته در مورد ملکوت الهی، به کشف روابط میان آنهاپرداخته شود. نتایج بهدست آمده از این تحلیلها نشان میدهد که عالم ملکوت الهی از ذات بینهایت آغاز شده و به مرتبۀ احدیت تنازل میکند و سپس علم الهی تجلی مینماید، سپس مشیّت الهی ظهور پیدا میکند، سپس امر، سپس قدَر و در نهایت قضاء الهی. همچنین امر الهی ابتدا خزائن را ایجاد میکند سپس به امّالکتاب و کتاب مکنون تنازل مینماید، سپس به لوح محفوظ، سپس کتاب مبین، سپس امام مبین، سپس مفاتحالغیب، سپس عرش و در نهایت به کرسی رسیده و از آنجا در عالم خلق جاری میشود. تحلیل این مراتب میتواند در دانشهای مختلف علوم انسانی برای دستیابی به زیرساختهای بنیادین تفکر، احساس و رفتار فرد و جامعه و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر مورد استفاده قرار گیرد.
Vaseti A H. The Network of Relationships in Malakūt with Emphasis on Allameh Tabatabaie's Point of View in Tafsir al-Mīzān. 3 2023; 16 (31) :195-217 URL: http://pnmag.ir/article-1-1598-fa.html
واسطی عبدالحمید. شبکه روابط در ملکوت با تاکید بر دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان. پژوهشنامه قرآن و حدیث. 1401; 16 (31) :195-217