یکی از مباحث بحث برانگیز در قرآن، مفهوم تفسیری «اغواء» و «چگونگی اسناد آن به خداوند» در آیۀ«وَ لا یَنْفَعُکُمْ نُصْحی إِنْ أَرَدْتُ أَنْ أَنْصَحَ لَکُمْ إِنْ کانَ اللَّهُ یُریدُ أَنْ یُغْوِیَکُمْ هُوَ رَبُّکُمْ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُون» (هود، ۳۴) است. آرا مفسران مشهور فریقین در این موارد، متعدد و متقابل یگدیگر است. مقاله حاضر با روش تحلیلی - توصیفی درصدد است تا این آراء را احصا، دستهبندی و تحلیل نماید. یافتههای پژوهش نشانگر این است که مفسران عمدتاً چهار معنای «ضلالت»، «هلاکت»، «ناامیدسازی از رحمت الهی» و «سلب رحمت الهی» را برای مفهوم تفسیری «اغواء» ذکر کرده و در بیان چگونگی اسناد آن به خداوند، برداشتهایی داشتهاند که عمدتاً در دو دسته کلی «اسناد جبری» و «مجازاتیبودن» قابل اندراجاند. برآیند پژوهش حاضر این شد که اغواء در قرآن کریم با ساختار باب «إفعال» در مورد «شیطان» و «قوم حضرت نوح A» به خداوند اسناد داده شده که به معنای «جاری شدن حکم تکوینی از سوی خداوند به سقوط در آخرین مرتبه گمراهی» در اثر شدت کفر و ارتداد آنها است؛ بنحویکه دیگر امیدی به هدایت آنها وجود ندارد و بیدرنگ پس از آن، عذاب الهی نازل میشود.
Faryadres M, Nazarbeygi M, Rajabi P. Analysis of the Views of Commentators from the Two Sects on Divine Deception in Verse 34 of Surah Hūd. 3 2025; 18 (35) :71-92 URL: http://pnmag.ir/article-1-2066-fa.html
فریادرس محسن، نظربیگی مریم، رجبی پریا. تحلیل آراء مفسران فریقین درباره اغوای الهی در آیه ۳۴ سوره هود. پژوهشنامه قرآن و حدیث. 1403; 18 (35) :71-92